Chronologische beschrijving
VAN
TEGELEN,
Combien j’ai douce souvenanceDu joli lieu de ma naissance.Chateaubriand.
INLEIDING.
Tegelen, één der oudste dorpen onzer gewesten, is inden loop dezer eeuw in bevolking, en bij gevolg ook ingetalsterkte van woningen en gebouwen merkelijk aangegroeid.Het zou thans zeer zeker een der sierlijkste wezenonzer provincie, ware bij het bouwen van nieuwe huizende regelmatige aanleg in acht genomen.
De gemeente telt heden nagenoeg 2200 inwoners, dieallen, behalve eenige vreemde ambtenaars, den katholiekengodsdienst belijden.
De dubbele rij huizen van af den ingang des dorps aande Venloosche zijde, tot aan het statige Posthuis, alsmedede gebouwen rondom de marktplaats genaamd Lichtenberg,vormen de eigenlijke kom.
Eene groep, liggende nabij de kom op gelijken afstandom een’ gemeente-put, wordt bij voortduring de alde mertgeheeten. Het naar den westkant niet ver verwijderd gehuchtEnd, vroeger het uiteinde van Tegelen, is tegenwoordigeene straat. De Hoogstraat loopende tusschen het[4]dorp en de Maas, leidt van End over de alde mert naarVenlo. Eene reeks schoone huizen, zuidwaarts van de komnaar het gehucht Kruis, draagt sedert het bestaan van hetStation aan den staatsspoorweg 1866, den naam van Spoorstraat.Het hagelkruis, dat aan laatstgenoemd gehucht dennaam gaf, alsmede bijstaand kapelletje, zijn over weinigejaren eerst geruimd.
Men telt wijders de gehuchten Nabben en Siep, voorheengenaamd Overtegelen, Leemhorst en de Berg, welke weinigverandering hebben ondergaan. De meeste nieuwe huizenworden nog voortdurend gevestigd in de helling der zandbergen,die Tegelen scheiden van Steijl. Meestal wonenhier fabriekarbeiders, en wordt ten deze hoofdzakelijk dezoo goedkoope prijs der bouwplaats waargenomen.
Een beduidend deel van Tegelen is wel het gehucht Steijl,tellende ruim 250 zielen. Een sierlijke kerk, die de aloudekapel in 1857 heeft vervangen, eenige fraaije lusthuizenmet aanhoorigheden, alsmede de bekoorlijke ligging opden stijlen Maasoever, maken het uiterst lief.
Er bevinden zich verder in deze gemeente twee prachtigekasteelen met grachten en boschages omgeven, Holtmolenten zuiden, en de Munt ten oosten des dorps, benevens hets